Sunday, November 28, 2010

درباره جلادان


قابل تصور است جلادی  از شکنجه  لذت برد. غیرقابل تصور است لحظه ای که قربانی لذتی را تصور کند اگر به جای جلادش می بود.  اما هر دو واقعیت است. خیر و شر از پستان یک مادر شیر خورده اند.
آیا باید به این گزاره تن دهیم که جلاد و قربانی تنها دو موقعیت متفاوت اند و اگر لحظه ا ی قدرت را از یکی به دیگری بدهیم تنها جای انها با هم عوض خواهد شد؟  در این صورت آیا تنها راه برون رفت نوعی بخشش مسیحیایی است که اکنون شبه روشنفکران اخلاق گرای مبتذل بر طبل آن می دمند؟ آیا قربانی تنها به این دلیل قربانی است که نتوانسته است شکنجه گر باشد؟ بورژوازی اخلاق گرا با شعار ببخش و فراموش نکن تنها پشت خود را به صورت مسئله می کند. او در هر لحظه ی شکنجه به قربانی می گوید سعی کن ببخشی! این شعار تنها برای این است که اسطوره ماهیت های متفاوت خیر  وشر پنهان شود و گرد و غبار اندیشه های داروینیسم اجتماعی به زیر فرش برادری مسیح وار جارو شود.
  پس شما اکنون صورت مسئله را می دانید. آیا ما می توانیم جز بخشش مسیحیایی از چرخه ی خشونت و انتقام فرار کنیم؟ عده ای در مقابل می گویند این صورت مسئله اخلاق گرایانه اساسا مبتذل است. آنها نیز از یک پاسخ محکم فرار می کنند.
آنچه در سطحی اخلاقی یک دور باطل است در سطحی عیمقتر ناشی از این پیش فرض اشتباه است که ریشه شرارت را ماهیت انسان و غرایز او بدانیم و نه سیستم و ساختار اجتماعی. تبه کاران شرور فیلم های هالیوودی نتیجه ی چنین تصور کاذب بورژوایی است. در این فیلم ها انسان ها ذاتا خیر  یا شر هستند  و اگر ترکیبی هم ممکن باشد  چیزی جز گمراهی نیست. اما وقتی با همین منطق اخلاق گرا به سراغ واقعیت برویم مجبور می شویم خیر را ناشی از ضعف و شر را ناشی از قدرت بپنداریم.
با جستن ریشه های شرارت در تضاد های سیستم اجتماعی از دایره ی بسته اخلاقی به روند خطی و منطقی عقلانی و عقلانی تر گذر می کنیم. راه حل مشخص است اما همچنان چیزی ما را آزار می دهد :
آیا باید بپذیریم که انسان آنچنان شر هست که موقعیت برتر  را در یک سیستم شرور بپذیرد؟ در این صورت آن تصور انسان نیک و طبیعی روسویی ، این وحشی نجیب ، از هم می پاشد. اگرچه راه حل مسئله گذر از سطح اخلاقی است اما همچنان تصویری کدر و آزار دهنده ای از انسان برجای می ماند.
وقتی می گوییم سیستم است که شر را ایجاد می کند. اکثرا یک نهاد از سیستم اجتماعی فوق الذکر جا می ماند . نهادی که انسان را به موجودی شرور تبدیل می کند.  بله. این نهاد جا مانده است. انچه انسان را به یک شکنجه گر تبدیل می کند پیش از انکه حکومت های فاسد و مستبد ، زندان و مناصب قدرت و ... باشد ، نهاد دیگری است : خانواده.

No comments:

Post a Comment