روشنگری ، مارکسیسم و پست مدرنیسم هر یک نگاه متفاوتی به معرفت بشری دارند. این تفاوت ها را می توان به ترتیب با تفاوت پنجره ، آینه و قاب عکس ، مقایسه نمود. هر سه در دیوار خانه شما در مقابل تان قرار دارد.
روشنگری می پندارد که معرفت و قوه ی ادراک شما پنجره ای است گشوده رو به سوی هستی و جهان اعیان. آنچه از داخل این پنجره می بینیم بازنمایی اشیای خارجی است. نمونه ی این تصور را می توان در رئالیسم ساده انگارانه انگلیسی و فیلسوفان روشنگری یافت.
پست مدرنیسم ، به بازنمایی این پنجره ی گشوده بر هستی بدگمان است و می پندارد آنچه بازنمایی اشیای داخل پنجره تصور می شود در واقع ، وانمایی تصویر یک تابلوی نقاشی است که توسط ساختارهای ذهنی نقش می بندد.بنابراین پست مدرنیسم از لحاظ معرفت شناسی چیزی نیست جز بحران بازنمایی.
دیالکتیک و فلسفه ی مارکسیسم ، مانند پست مدرنیسم ذهنیت را پنجره ای نمی داند که به بازنمایی دقیق جهان بیرونی می پردازد. اما اگرچه معرفت بشری ، هستی و ذات اشیا را بازنمی نماید اما وانمود صرف هم نیست و در واقع معرفت بازنمایی موقعیت خود سوژه در جامعه است . یعنی مانند آینه عمل می کند. معرفت ما اگرچه سطح شفاف و شیشه ای برای بازتاب دقیق چیزها نیست اما منعکس کننده ی موقعیت سوژه در تاریخ و جامعه است.
بنابراین مارکسیسم معرفت را آینه ای می داند. استفاده ابزاری از اشیا نیز مانند صیقلی کردن چیزهاست. یعنی درک آنها به مثابه انعکاس خواسته ها و نیازهای ما.
اولین مغلطه ی پست مدرنیست ها در اینجاست که روش شناسی کاملا متمایز ِ مارکسیسم را به رسمیت نشناخته و آنرا تحت عنوان کلی مدرنیسم همراه با روش شناسی روشنگری نقد کنند. تنها کافی است که در پس مشتی اسامی بزرگ همراه با ادبیات گرایی بچه گانه متفکرین فرانسوی ، هر خزعبلاتی را به روش شناسی ماتریالیسم تاریخی یعنی دیالکتیک وارد آورند. گسست روش شناختی دیالکتیکی با وقاحت تمام از روشنگری نادیده گرفته می شود. روشنفکران فرانسوی که درکی از سوژه ی نارسیسی ندارند ، نقدهای کودکانه ی خود را قرقره می کنند.
در مقابل چپ سنتی ، به پست مدرنیسم مانند توطئه نسبی گرایی بورژوازی برای لاپوشانی حقایق آشکار می بیند.بخشی از ایدئولوژی بورژوایی ؟البته. ولی این که اصلا اهمیتی ندارد. تمام آگاهی ما در این محیط رشد می کند. چپ سنتی پست مدرنیسم را با یک تحلیل اجتماعی کیلویی و آبکی کنار می زند و همچنان به توهمات هستی شناختی خود درباره ی ماتریالیسم تاریخی دامن می زند. آنها می پندارند ماتریالیسم تاریخی قوانین حرکت تاریخ را کشف کرده است. قوانین؟ پروژه ماتریالیسم تاریخی با یک " اگر" آغاز می شود و نه با جهان بینی. اگر می خواهید جنگ طبقاتی را ببرید ، حق مالکیت خصوصی بر ابزار تولید را ملغا کنید. این حقی است در اثر یک دزدی تاریخی.
No comments:
Post a Comment